Conclusies

Terug in Jakarta bezoek ik het nieuwe kantoor van de Leprastichting voor een nabespreking. Ik ben onder de indruk van de kwaliteiten en de inzet van de medewerkers. Werken in de leprabestrijding geeft geen gunstig uitzicht op een glansrijke carrière in de gezondheidszorg. Ook op dit niveau werkt het slechte imago van de ziekte door.

Omaatjes
In ons programma spelen een aantal oudere dames een belangrijke rol. Ze noemen zichzelf lachend de 'omaatjes' van de Leprastichting in Oost-Java. Ze hebben veel ervaring en charisma en weten vaak op hele vaardige wijze dwarsliggende hotemetoten te bewerken of op een onopvallende wijze te passeren. Mede dankzij de omaatjes wordt er dagelijks veel bereikt, maar nog steeds loopt het aantal nieuwe patiënten in Oost-Java, Madura, Sulawesi en de oostelijke eilanden niet terug.

Stigma
Aansluitend ga ik met Dianne op bezoek bij mevrouw Ning, het hoofd van de afdeling Leprabestrijding van het Ministerie van Gezondheid, met wie wij zeer nauw samenwerken. Zonder de hulp van de Leprastichting zou er veel minder aan lepra kunnen worden gedaan in Indonesie. De leprabestrijders in dienst van de overheid en de collega´s van de Leprastichting hebben samen een belangrijke uitdaging. Ze moeten elke dag weer vechten voor hun programma. In alle lagen van de samenleving wordt er op lepra en op leprapatiënten neergekeken.

Waar dat enorme stigma toch vandaan komt? Het is diep geworteld in de cultuur. Eeuwenlang wist niemand iets te doen tegen de ziekte en was de enige, simpele oplossing patiënten uitstoten uit angst voor besmetting. Maar dat is al tientallen jaren absoluut niet meer nodig. Zodra iemand wordt behandeld is hij of zij niet meer besmettelijk en hoe eerder de behandeling start hoe minder schadelijke gevolgen de ziekte zal hebben aangericht aan handen, voeten en ogen.

Leprabacterie in water
In sommige delen van het land komt lepra gaandeweg steeds minder voor. Maar in de arme gebieden van Oost-Java en Zuid-Sulawesi blijft het aantal nieuwe patiënten veel te hoog. Onderzoek zoals dat van Professor Indropo in Soerabaja naar de aanwezigheid van leprabacteriën in het grond- en drinkwater geeft misschien een doorbraak. De bevolking denkt al heel lang dat het slechte water een rol speelt en de eerste bevindingen van Indropo lijken dat te bevestigen. Daarmee kan wellicht over enige tijd een oorzaak in plaats van alleen de gevolgen van lepra in Oost-Java worden aangepakt.

Daarnaast doen we ook onderzoek naar het stigma en hoe je dat kunt verminderen. Die barrière moet geslecht, anders zullen ex- leprapatiënten altijd ongewenste buitenbeentjes blijven.

Conclusie
De strijd tegen de lepra is in Indonesië zeker nog niet gewonnen. Te lang al blijft het aantal nieuwe patiënten per jaar op hetzelfde niveau, terwijl dit elders in de wereld al geruime tijd langzaam daalt. Met het gemotiveerde team dat in Indonesië voor ons aan het werk is, gaat dit op een dag ook in Oost-Java en de oostelijke eilanden van Indonesië lukken. Het moet gewoon!